काठमाडौँ। पापमोचिनी एकादशी व्रत प्रत्येक वर्ष चैत्र महिनाको कृष्ण एकादशीका दिन मनाइन्छ । यस वर्ष पापमोचिनी एकादशी चैत २३ गते आज शुक्रबार परेको छ । सनातन धर्ममा भनिएको छ कि संसारमा यस्तो कुनै
मानिस जन्मिदैन जसले जानेर नजानी कुनै पाप नगरेको हो । दैवी नियम अनुसार पापमोचन एकादशीको व्रत गर्नाले पापको सजायबाट बच्नन्छ । धार्मिक शास्त्रमा एकादशी तिथिलाई विष्णुको स्वरूप मानिएको छ । यस तिथिमा पूजा गर्दा भगवान सर्वेश्वर श्रीहरि सन्तुष्ट भई आफ्नाहरूको सबै कष्टहरू हटाउँछन्। भगवान्लाई ठूला यज्ञबाट त्यति सन्तुष्टि मिल्दैन
जति एकादशीको व्रतबाट प्राप्त हुन्छ। पापमोचिनी एकादशीको महत्व पद्म पुराणका अनुसार पापमोचिनी एकादशीको व्रत गर्ने व्यक्तिको सबै पाप नष्ट हुन्छ । यो व्रत गर्नाले हजार गोदानको फल प्राप्त हुन्छ। ब्रह्मा हत्या, सुन चोरी, मदिरा सेवन,
व्यभिचार जस्ता महापाप पनि यस व्रतको पालनाले हट्छ अर्थात् यो व्रत अत्यन्त पुण्यपूर्ण छ । घर विक्रिमा (विज्ञापन) पूजा विधियस व्रतमा भगवान विष्णुको चतुर्भुज रुपको पूजा गरिन्छ । व्रत बस्नेले दशमीमा एक
पटक सात्विक भोजन गर्नुपर्छ । मनबाट भोग र आनन्दको अनुभूति त्यागेर भगवान विष्णुलाई याद गर्नुपर्छ। एकादशीको दिन सूर्योदयमा स्नान गरी व्रत बस्ने संकल्प गर्नुपर्छ । संकल्प पछि षोडशोपचार सहित श्री विष्णुको पूजा गर्नुपर्छ ।
भगवानको अगाडि बसेर भागवत कथा पढ्नुपर्छ वा सुन्नु पर्छ। एकादशी तिथीमा रात्रि जागरणको विशेष महत्व रहेको छ । कथाले यस्तै केही भन्छ कथा अनुसार भगवान विष्णुले युधिष्ठिरलाई भन्नुहुन्छ, “जब राजा मान्धताले लोमाश ऋषिलाई एक
व्यक्तिले जानीजानी वा अनजानमा गरेको पापबाट कसरी मुक्ति पाउन सकिन्छ भनी भगवानलाई बताउन भन्नुभयो। राजा मान्धताको यो प्रश्नको जवाफमा ऋषि लोमाशले राजालाई चैत्ररथ नामक सुन्दर वनमा च्यवन ऋषिका
पुत्र बुद्धिमान ऋषि तपस्यामा मग्न रहेको कथा सुनाए । एक दिन यस वनमा मञ्जुघोष नामक अप्सराले ऋषिलाई देखेपछि उनी उनीप्रति मोहित भइन् र उनलाई आफूतिर आकर्षित गर्न प्रयास गर्न थालिन् । त्यसबेला कामदेव पनि त्यहाँबाट
गुज्रिरहेका थिए जब उनको नजर अप्सरामाथि पर्यो र उनको भावना बुझेर उनले उनलाई सहयोग गर्न थाले। अप्सरा आफ्नो प्रयासमा सफल भइन् र ऋषि नशामा परे। वासनाको प्रभावमा परेर ऋषिले शिवको तपस्याको व्रत
बिर्सेर अप्सरासँग रमाइलो गर्न थाले । धेरै वर्षपछि जब उनको चेतना जाग्यो तब उनले शिवको तपस्या त्याग गरेको थाहा पाए, त्यसपछि उनी अप्सरामाथि धेरै क्रोधित भए र उनको तपस्या भंग गरेकोमा दोषी ठानेर
ऋषिले अप्सरालाई पिशाच बन्ने श्राप दिए। श्रापबाट दुखी भएर ऋषिको पाउमा ढलेर श्रापबाट मुक्तिको लागि बिन्ती गर्न थालिन् । अप्सराको बिन्ती सुनेर बुद्धीमान ऋषिले उनलाई अनुष्ठान
अनुसार चैत्र कृष्ण एकादशीको व्रत बस्न आग्रह गरे।सुखमा मग्न भएकाले ऋषिको तेज पनि लोप भएको हुनाले ऋषिले पनि यस एकादशीको व्रत राखे । जसको कारणले उसको पाप नाश भयो। अर्को तर्फ यस व्रतको प्रभावले अप्सराले पनि पिशाच रुपबाट मुक्त भई सुन्दर रुप धारण गरी स्वर्ग तर्फ प्रस्थान गरिन् ।